Τι δεν πρέπει να λέμε στα παιδιά για τον θάνατο?

Τι δεν πρέπει να λέμε

στα παιδιά για τον θάνατο?

-Δεν πρέπει να περιγράφουμε τον θάνατο ως ύπνο. Αν πούμε στο παιδί πως η γιαγιά κοιμήθηκε μπορεί να του προκαλέσουμε διαταραχές στον δικό του ύπνο και φόβο πως αν κοιμηθεί δεν θα ξυπνήσει, όπως η γιαγιά.
-Δεν πρέπει να λέμε στα παιδιά πως η γιαγιά έφυγε ταξίδι γιατί κάθε φορά που εμείς θα φεύγουμε ταξίδι το παιδί θα τρομάζει πως δεν θα επιστρέψουμε. Το ίδιο ισχύει και αν πούμε «έφυγε».
-Δεν πρέπει να λέμε στα παιδιά πως η γιαγιά ήταν ηλικιωμένη και γι αυτό πέθανε γιατί όταν το παιδί ακούσει πως κάποιος νέος πέθανε η εμπιστοσύνη του απέναντί μας θα κλονιστεί. Είναι καλύτερο να εξηγήσουμε πως οι περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν γέροι, κάποιοι όμως πεθαίνουν νωρίτερα, αλλά να ευχηθούμε εμείς και τα παιδιά μας να ζήσουμε ως τα βαθιά γεράματα.
-Αν πούμε στο παιδί πως η γιαγιά πέθανε γιατί ήταν άρρωστη είναι αναγκαίο να διευκρινίσουμε πως μόνο μια πολύ σοβαρή ασθένεια μπορεί να φέρει τον θάνατο και πως το πιο συνηθισμένο είναι οι άνθρωποι να αρρωσταίνουν αλλά να γίνονται καλά.
-Οι θρησκευτικές αναφορές όπως πχ «ήρθε ένας άγγελος και τον πήρε» ή «τον πήρε κοντά του ο Θεός» τρομάζουν και αναστατώνουν τα παιδιά που νομίζουν ότι κυριολεκτούμε και σκέφτονται:αν ο θεός αποφασίσει αύριο να πάρει κι εμένα κοντά του; Κάτι ανάλογο συμβαίνει και όταν λέμε «είναι ευτυχισμένος τώρα γιατί είναι στον ουρανό με τους αγγέλους». Το παιδί δεν καταλαβαίνει γιατί όλοι κλαίνε αφού αυτός που πέθανε είναι ευτυχισμένος και η αντίφαση το κάνει να ανησυχεί.
Αν αναφερθούμε στις δικές μας μεταφυσικές αντιλήψεις πχ ότι όποιος πεθαίνει πηγαίνει στον ουρανό μαζί με τον Χριστό, είναι καλύτερο να εξηγήσουμε πως υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που το πιστεύουν αυτό και άλλοι που πιστεύουν τελείως διαφορετικά πράγματα όπως πχ ότι υπάρχουν κήποι του Παραδείσου ή δεύτερη ζωή. Παρουσιάζοντας στο παιδί τις διαφορετικές αντιλήψεις που υπάρχουν αφήνουμε τη φαντασία του ελεύθερη να βρει εκείνη που το καθησυχάζει περισσότερο –αν η δική μας δεν το πείθει.

Τι νιώθει το παιδί που χάνει κάποιον αγαπημένο του

Ενοχές. Τα παιδιά νιώθουν ένοχα όταν πεθαίνει κάποιος μέσα στην οικογένεια. Ένα παιδί μπορεί ακόμα και να σκεφτεί πως «η μαμά πέθανε και με άφησε γιατί  ήμουνα κακό παιδί».
Θυμό. Η οργή για τον θάνατο του αγαπημένου μας προσώπου καταλαμβάνει και τους ενήλικες όχι μόνο τα παιδιά. Θυμώνουμε με τους γιατρούς, με τον εαυτό μας, ακόμα και με τον ίδιο τον μακαρίτη που έφυγε ξαφνικά και μας άφησε να τα βγάλουμε πέρα μόνοι μας. Ο θυμός και η λύπη είναι στάδια του πένθους και πρέπει να βοηθήσουμε τα παιδιά να εκφραστούν για να λυτρωθούν.

Πώς μπορούμε να παρηγορήσουμε ένα παιδί που πενθεί;

- Εξηγούμε στο παιδί τι έχει συμβεί χρησιμοποιώντας απλές και κατανοητές εκφράσεις ανάλογες με την ηλικία του.
- Διαβεβαιώνουμε το παιδί πως θα το φροντίζουμε και θα το αγαπάμε.
- Συζητάμε με το παιδί τις σκέψεις του για το θάνατο, τη ζωή και ό,τι άλλο το απασχολεί.
- Το παροτρύνουμε να αποχαιρετήσει το πρόσωπο που πέθανε με όποιο τρόπο νομίζει, βάζοντας τον δικό του συμβολισμό.
- Τηρούμε το ημερήσιο πρόγραμμα του ύπνου, των δραστηριοτήτων και του φαγητού του παιδιού όσο πιο αυστηρά μπορούμε.
- Το προτρέπουμε να θυμάται τον άνθρωπο που χάθηκε και να μας μιλάει γι αυτόν.

Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε για το παιδί

Τα παρακάτω σημάδια θα πρέπει να μας χτυπήσουν το καμπανάκι πως το παιδί αντιμετωπίζει πρόβλημα με το πένθος και ίσως χρειάζεται τη βοήθεια των ειδικών.
- δεν θέλει να πάει στο σχολείο ή πέφτει η απόδοσή του
- αρνείται να πάει για ύπνο ή να παίξει με τους φίλους του
- δεν μιλάει καθόλου για το γεγονός
- έχει συχνές εκρήξεις θυμού και τάση να καταστρέφει τα πράγματα
- παρουσιάζει ασυνήθιστη υπερκινητικότητα
- εκδηλώνει άγχος ή φοβίες
- παθαίνει ατυχήματα, αυτοτραυματίζεται και γενικά προσπαθεί να γίνει το επίκεντρο της προσοχής
- παρουσιάζει εφιάλτες ή νυχτερινούς τρόμους
- κάνει ακρότητες, κλέβει, κάνει ζημιές